Wat is de definitie van relatiegeschenken? Wat is swag?

---

Relatiegeschenk definitie

Gedefinieerd als reclame-artikelen die verspreid worden onder een selectieve keur van klanten dan wel leveranciers met de bedoeling ‘dank-u-wel’ te zeggen; omdat de ontvangers weten van wie het geschenk komt, hoeft de naam en/of boodschap van de aanbieder er vaak niet op te worden vermeld (zoals bij reclame-artikelen in het algemeen wel het geval pleegt te zijn). Het laten weten kan gebeuren via een begeleidende brief of andere boodschap. Het aanbieden van relatiegeschenken is meestal verbonden aan bepaalde gelegenheden zoals kerst/nieuwjaar of bedrijfsverjaardagen.

…een relatiegeschenk zonder reclameopdruk kan tot een hogere waardering bij de ontvanger leiden.

In de praktijk worden de begrippen relatiegeschenken en reclame-artikelen (geen selectieve verspreiding, wel opdruk van naam en/of boodschap van de aanbieder) meestal niet duidelijk onderscheiden. Het gelegenheidscadeau aan relaties wordt al snel een product waar de naam van de gevende partij op vermeld staat en dat een rechtvaardiging als medium krijgt. De relatie is er wellicht even verguld mee, hoewel dit net altijd zeker is: een relatiegeschenk zonder reclameopdruk kan tot een hogere waardering bij de ontvanger leiden.

circa 15% van de totale reclame-uitgaven werden in die tijd aan relatiegeschenken besteed

In Die Vergesse Milliarde (Econ, Düsseldorf 1964) stelt Klaus Hattemer dat het bij een relatiegeschenk zou dienen te gaan om een voorwerp dat naar zijn aard geschikt is om een reclameboodschap over te brengen.

Het zou een duidelijke reclameboodschap moeten belichamen en zijn waarde als reclame-uiting zou niet afhankelijk zijn van zijn waarde in geld. Volgens Hattemer werd destijds in West-Duitsland circa 15% van de totale reclame-uitgaven aan relatiegeschenken besteed.

In veel bedrijven was het nog het laatste stukje reclame dat door de directeur zelf werd behandeld: hij kon de ontvangerslijst samenstellen en het te geven geschenk uitkiezen. Het gevaar bestond van keuzen die niet strookten met de lijn van de zorgvuldige en kostbare reclame- en PR-campagnes, omdat de ‘hobby’ van de directeur tot geschenken en ontvangerslijsten leidde die plots weer een ander,veelal antiek, bedrijfsbeeld te voorschijn riepen. In latere fasen namen reclame- en PR-afdeling de directeurshobby over en creerden het nieuwe gevaar van te algemene en weinig onderscheidende ‘geschenken’.

Onderzoek door het bureau Ogilvy in opdracht van de Nederlandse relatiegeschenken-firma Carpa-Harpo bij het 50-jarig bestaan van deze firma, leidde tot het rapport De relatie van het relatiegeschenk (1973), waaruit een vrij algemene begripsverwarring bij bedrijven bleek. Vaak werden reclame-artikelen en premiums ook als relatiegeschenken bestempeld.

Het geven van geschenken aan relaties is een waardeerbare techniek, maar kan in de richting gaan van steekpenningen en omkoperij in bijzondere gevallen. Over het algemeen wordt nadruk gelegd op de betrekkelijk geringe waarde van de cadeaus die worden weggegeven en de onverplichtheid van de ontvanger.

Verder is het raadzaam om te letten op de waarde die ontvangers aan een geschenk kunnen verbinden, vooral wanneer zij leven binnen andere culturen. Informatie daarover is o.a. Verzameld in het boek Do’s and Taboos Around the World (1985) door Roger E. Axtell van het bedrijf Parker Pen dat als leverancier van relatiegeschenken zeer actief is (bijv. chrysanten gelden in sommige landen als rouwbloemen, een klok geven in HongKong als heel beledigend worden opgevat).

DOC: Naast periodieke uitgaven over het relatiegeschenk-fenomeen door allerlei vakbladen vooral Groot Praktijkboek voor Sales Promotion en Speciale Akties, Kluwer z.j., Hoofdstuk 15 (1977). Over de vage grens tussen relatiegeschenken en omkoperij o.a. mr. H.J.M. Boukema in Adformatie, 9 december 1976.

---

Marketinggoeroe

Louis Soeterboek († 20-4-1996) speelde een opvallende rol in de Nederlandse journalistiek, publiceerde gedichten en korte verhalen en ontwikkelde zich in de jaren 1950 tot 1980 tot een spraakmakende marketing en P.R.-deskundige in ons land (bron). Maatschappelijk succes heeft Soeterboek behaald op het terrein van reclame, marketing en PR. Als werknemer van Philips en vanaf 1967, als zelfstandig ondernemer. Hij was docent bij het Instituut voor Sociale Wetenschappen. Doceerde aan de Karl Marx-universiteit in Boedapest, en schreef een aantal succesvolle boeken. Profiel van een recklameman (1971) en Handboek voor industriële marketing en publiciteit (1974). Jan Wolter Vanderhoek publiceerde Voor Kluwer onder meer: Reclame en de Consument (1985).

De werktitel van de Encyclopedie voor reclame en marketing was: Terminologie en Documentatie voor Marketing en Reclame. Gedurende 30 jaar vormde het een privé archief waarin termen, betekenissen, afkortingen, ontwikkelingen en literatuurverwijzingen werden opgenomen.

• 

• 

• 

De Encyclopedie voor reclame en marketing was een losbladige uitgave. In die tijd een gebruikelijk concept. Een soort verzamelmap met tabbladen op alfabetische volgorde. Gedurende een x aantal jaar ontving je als abonnee per post updates of nieuwe toevoegingen.

Ik vind hun relatiegeschenk definitie nog altijd relevant. En ook de problematiek rondom blunders en foute relatiegeschenken blijken onveranderd. Het boek zelf is al lang niet meer te koop. Misschien kun je er ergens één via marktplaats vinden. Ik wens je veel succes met je onderzoek naar relatiegeschenken!