Bizar verhaal. In de jaren 90 slaagde één man erin via een spaaractie / promotioneel kansspel van McDonald’s de hamburgerketen voor miljoenen op te lichten. Lees hier hoe het werkte.
Feiten zijn soms vreemder dan fictie, zo blijkt uit een nieuwe docu-reeks op HBO over een FBI-onderzoek naar oplichting met behulp van promotionele krasloten.
McDonald’s Monopoly-spel
Van 1987 tot die in de jaren ‘90 van de vorige eeuw kon je bij McDonald’s meespelen in een promotioneel Monopoly-spel. Tientallen, ja honderden prijzen werden gewonnen en uitgereikt, van gratis drankjes tot een auto en zelfs geldprijzen van een miljoen dollar. Big-time winnaars – de enkelingen die bij hun maaltijd een winnend lot vonden – werden geïnterviewd op het nieuws en in lokale kranten. Er was maar één probleem: die winnaars bestonden niet echt.
Dat wil zeggen, ze werden geselecteerd door ene Jerome Jacobson, een malafide ex-politieagent met mafia-connecties, die op die manier meer dan $24 miljoen aan illegale prijzen wist te ‘winnen’. Hoe hij daarbij te werk ging is nu het onderwerp van McMillions, een spannende zes-delige HBO-docuserie.
Die begint in 2001, wanneer Doug Mathews, een jonge en gretige FBI-agent officier die op zijn bureau een post-it notitie van zijn baas vindt met de cryptische vraag “McDonald’s monopolyfraude?”
Wat is een promotioneel kansspel / tombola of raffle?
Een promotioneel kansspel zoals bijvoorbeeld een Like&Win-actie op Facebook, is een kansspel bedoeld om een product, dienst of organisatie te promoten. Denk bijvoorbeeld aan het promoten van frisdrank door het aanbrengen van codes in doppen van de flessen, waarmee je kans maakt op het winnen van een prijs. Voor het organiseren van een promotioneel kansspel is geen vergunning nodig. Er zijn wel voorwaarden. Die staan in de Gedragscode promotionele kansspelen. (Bron: De Kansspelautoriteit )
De Truc
Mathews en zijn team, gebaseerd in Jacksonville, Florida, hebben slechts één aanwijzing – een anonieme tip die stelt dat een aantal eerdere winnaars van de McDonald’s loterij elkaar kennen. Maar wie zou er nu twijfelen aan de veiligheidsmaatregelen die een van de grootste voedselketens van Amerika bij zo’n langlopende promotionele actie genomen had?
Spoiler alert – al snel ontdekken de agenten een crimineel netwerk dat winnende stickers/loten steelt, doorverkoopt en deze over de hele US-oostkust inlevert.
Simon Marketing
De wedstrijd begon in 1987 als het geesteskind van Simon Marketing, het bedrijf achter het Happy Meal. Het McDonald’s monopoly spel was een enorm succes dat de omzet van McDonald’s met 40 procent verhoogde.
Jacobson inflitreert de bedrijven die betrokken zijn bij de productie van het spel. Uiteindelijk werkt hij voor Simon marketing. Al snel begon hij de prijswinnende stukken te schuiven naar mensen die hij kende, soms voor winst. Zijn stiefbroer. Zijn plaatselijke slager, die $ 2.000 betaalde voor een gestolen stuk van $10.000. Zijn neef, die een stuk van $ 200.000 ontving in ruil voor $45.000.
McMillions (McMillion$)
McMillions co-regisseur James Lee Hernandez hoorde pas in 2012 van dit vreemde verhaal, toen hij ergens op internet deze post zag in de thread TIL (Today I Learned):
“Vandaag kwam ik er achter dat niemand ooit echt de hoofdprijzen van McDonald’s Monopoly-spel heeft gewonnen!”
Hernandez’ eerste baantje was werken voor zijn lokale McDonald’s –en hij had zelf veel van die loten uitgedeeld. Hij begon informatie te zoeken, maar vond weinig. Er was een zaak geweest tegen verspreiders van valse loten, maar verder niets. Vreemd, dacht hij, daar moet meer achter zitten, en groef verder. Onder andere via een WOB-verzoek (in de VS de Freedom of Information Act), dat hem na drie jaar traineren de namen opleverde van bij de zaak betrokkenen.
FBI-agenten en OM-vertegenwoordigers vertelden hem uiteindelijk dat dit een van de meest curieuze zaken uit hun carrière betrof, die ook voor hen vreemd nooit eerder aandacht had gekregen. Hernandez besloot er samen met een collega een doumentaire-reeks over te maken – die nu klaar is.
Oom Jerry
De serie volgt nauwgezet chronologisch een groepje FBI-onderzoekers, die allerlei losse feitjes weet te koppelen, waaruit langzaam het verbijsterende verhaal naar voren komt – van een anonieme donatie van een stickerlot van $ 1 miljoen aan St Jude’s Children’s Research Hospital in Tennessee, tot een afgeluisterd telefoontje dat verwijst naar een mysterieuze ‘oom Jerry’. “Het was een fascinerend verhaal,” zegt Hernandez. “Hoe kom je op basis van extreem weinig brokjes informatie tot een sluitende aanklacht rond een extreem gecompliceerde grootschalige oplichting?”
De serie volgt het lang durende onderzoek op de voet, de kijker weet nooit meer dan de agenten. Langzaam wordt helder hoe de oplichters te werk gaan, terwijl de een na de andere kleurrijke boef het toneel betreedt. De agenten organiseren zelfs een nep-“reünie van winnaars”, met hulp van McDonald’s zelf, waardoor ze de echte boeven kunnen onderzoeken en arresteren.
Het loopt dus uiteindelijk niet goed af met de boeven. De serie McMillions begint op 3 februari op HBO en op een later tijdstip in het VK
Trailer
Promotionele kansspelen
Wil je zelf ook een winactie organiseren om je bedrijf of merk te promoten? Bijvoorbeeld een Like&Win-actie op Facebook, of een verloting van een gratis reis naar New York. Dan zijn er wetten en regels waar je aan dient te houden.
In Nederland hebben we daar een toezichthouder voor. De Kansspelautoriteit. Hun doel is consumenten beschermen, kansspelverslaving voorkomen en illegaliteit en criminaliteit tegengaan. Lees verder op hun website.
